Tionscadal LIFE ar Phortach an Ráithín Mhóir

D’fhostaigh an Portach Beo conraitheoirí chun cabhrú leis an bportach seo. Tugadh faoi oibreacha athchóirithe anseo idir Feabhra agus Aibreán 2020, agus cuireadh isteach 150 damba móna san iomlán chun cabhrú le hathchóiriú éicea-hidreolaíoch an phortaigh seo – cuireadh le hoibreacha athchóirithe a rinne NPWS roimhe seo.

Rinne foirne Caomhnaithe na hÍsiltíre-na hÉireann taighde fairsing agus mionoibreacha ó 1989 ar aghaidh.

Cuireadh tús le Tionscadal Athchóirithe Ardphortaigh, le cúnamh ó Chiste Comhtháite an EU, in 1994 agus lean sé ar aghaidh go dtí deireadh 1999. Cuireadh Portach Chlóirthigh agus an Ráithín Mhóir araon san áireamh sa chlár. Is éard a bhí i gceist le hoibreacha caomhnaithe ar an Ráithín Mór draenacha a bhlocáil, dambaí a thógáil agus taighde agus monatóireacht a dhéanamh. Tuairiscíodh go raibh blocáil draenála ar ardphortaigh agus tógáil dambaí ar an talamh réitithe ina ghníomhartha dearfacha bainistíochta faoi Athbhunú/Feabhas a chur ar an gcóras hidreolaíoch agus tugadh faoi deara méadú ar achar an Ardphortaigh Ghníomhaigh.

Is é an cuspóir caomhnaithe reatha ‘Portach Beo’ do Phortach an Ráithín Mhóir limistéar an Ardphortaigh Ghníomhaigh (ARB) a athbhunú chuig an gceantar ina raibh sé nuair a tháinig an Treoir maidir le Gnáthóga i bhfeidhm in 1994.

I gcás an Ardphortaigh Ghníomhaigh, áirítear leis an gcuspóir freisin athchóiriú a dhéanamh ar Ardphortach Díghrádaithe. Is é cuspóir an Limistéir le haghaidh ARB thart ar 70.63ha (ina bhfuil 68.72ha ar phortach ard agus 1.91ha ar phortach réitithe).

Is é an cuspóir maidir le Struchtúr agus Feidhmeanna (S&Fs) gur chóir leath ar a laghad de limistéar ARB a bheith ina éiceatóip lárnach agus borrfhás gníomhach (i.e. na cumainn fásra níos fliche). Socraíodh na luachanna seo mar Luachanna Tagartha Fabhracha.

Ba chóir go mbeadh Ardphortach Díghrádaithe fós in ann athghiniúint a dhéanamh. De réir an lámhleabhair léirmhínithe, beifear in ann athghiniúint a dhéanamh ar ‘ardphortach gníomhach’ i gceann 30 bliain má chuirtear bearta cuí i bhfeidhm. Meastar go bhfuil an portach ard neamhghníomhach eile ag tacú le gnáthóg Iarscríbhinn I le haghaidh gnáthóg ar an bportach ard. Is cuid riachtanach den aonad hidreolaíoch í an ghnáthóg tacaíochta seo chun cabhrú le gnáthóga Ardphortaigh Ghníomhacha agus Dhíghrádaithe.

Tá athchóiriú limistéar réitithe oiriúnach riachtanach d’Ardphortach Gníomhach chun an riocht caomhnaithe fabhrach a bhaint amach ar an suíomh. Ina ainneoin sin admhaítear go bhféadfadh tréimhse fhada ama (i.e. thar 30 bliain) a bheith ag teastáil tar éis oibreacha athchóirithe cuí a dhéanamh ar na limistéir réitithe chun go bhforbróidh an ghnáthóg.

Cuireadh Plean Bainistíochta Draenála agus Plean Bainistíochta Dóiteáin i bhfeidhm.

Tháinig méadú beag ar limistéar an Ardphortaigh Ghníomhaigh (0.81ha) ag an Ráithín Mór idir 2004 agus 2011. Tugadh roinnt athruithe faoi deara in aice le dambaí ar imeall an ardphortaigh a tógadh mar chuid de na hoibreacha athchóirithe a rinneadh idir 1994 agus 1999. Tá draenáil ar thailte réitithe fós ar an ngníomhaíocht is airde a mbíonn tionchar diúltach aici ar Ardphortach Gníomhach ag an suíomh. Níl ach cúpla draein ar an ardphortach fós ag feidhmiú, agus leanadh ar aghaidh ag líonadh draenacha an ardphortaigh idir 2004-2011. Níor chuir aon tinte isteach ar an bportach sa tréimhse tuairiscithe agus ní bhaintear móin ar an suíomh a thuilleadh.