Tionscadal LIFE ar Phortach an Mhongáin

Tá luach nach beag caomhnaithe ar Phortach an Mhongáin Tá an-tábhacht leis de bhrí gurbh é ceann de na chéad ardphortaigh in Éirinn é a ndearnadh oibreacha athchóirithe air chomh fada siar leis na 1980í – agus is féidir a chuid éifeachtaí thar thréimhse 30 bliain a thabhairt faoi deara agus anailís a dhéanamh orthu anois. Tá sé thar a bheith tábhachtach freisin toisc go bhfuil sé ar cheann de na hardphortaigh dheireanacha ar feadh fhad iomlán Abhainn na Sionainne, agus cuireann a shuíomh lena thábhacht, tá sé suite in aice le suíomh oidhreachta, a bhfuil tábhacht dhomhanda leis, Cluain Mhic Nóis.

Baineann tionchar dearfach leis na hoibreacha athchóirithe a rinneadh roimhe seo ar an ngnáthóg agus tá feabhas tagtha ar an gcaighdeán sa tréimhse thuairiscithe is déanaí. . Ina theannta sin, meastar go leanfaidh na torthaí dearfacha seo ar aghaidh. Tá torthaí an-dearfach na n-oibreacha athchóirithe blocála draenála ag an suíomh seo ina chúis leis na hoibreacha a rinneadh anseo in 2018, agus oibreacha ar 11 ardphortaigh SAC eile de chuid thionscadal LIFE

Thosaigh muid ag athbhunú SAC Phortach an Mhongáin i Meán Fómhair 2018 agus lean na hoibreacha ar aghaidh go dtí Nollaig 2018. Tar éis beagnach 4 mhí, cuireadh isteach beagnach 400 damba, agus cuirfear líon beag isteach in 2021. Bhí éifeacht láithreach ag na hoibreacha agus tháinig flóra agus fána neamhchoitianta ar ais ar an bportach a athfhliuchadh.

[Cluain Mhic Nóis, agus SAC Phortach an Mhongáin taobh thiar de (barr ar dheis).] Pic: OPW

Tugadh faoi Thionscadal Athchóirithe sa tréimhse 1984-1986, agus rinneadh formhór dhraenacha na n-ardphortach a bhlocáil. Thug Fernandez et al. (2005) fianaise ar fheabhsú (i.e. inlíonadh, limistéir fhliucha agus limistéir atá saibhir i Sfagnam) faoi deara in áiteanna a raibh draenacha blocáilte. Lean an treocht seo ar aghaidh (mar atá deimhnithe ag suirbhéireacht 2011) le leathnú i réimse an Ardphortaigh Ghníomhaigh (éiceatóip fo-lárnach) agus leathnú fo-imeallach i roinnt áiteanna. Léiríonn sé sin gur gníomh an-dearfach é draenacha a bhlocáil ag an láithreán seo.

I suirbhéireacht 2011, tuairiscíodh gur ghníomh bainistíochta dearfach ba ea draenacha ardphortaigh a bhlocáil faoin gceannteideal Athbhunú / Feabhas a chur ar an gcorás hidreolaíoch. Léirigh sé seo cheana féin go bhféadfaí forbairt a dhéanamh ar an gceantar a bhfuil Ardphortach Gníomhach ann le linn an tionscadail atá beartaithe.

Meastar go bhfuil fíorthábhacht leis an Mongán mar shampla d’ardphortach in Éirinn atá le caomhnú agus le hathchóiriú. Tá sé ar cheann de na hardphortaigh is slána sa réigiún atá gar do thuilemhánna Abhainn na Sionainne; ar cheann de na hardphortaigh náisiúnta is luachmhaire sa tír; agus ar leibhéal an AE, is láithreán ainmnithe é a bhfuil Tábhacht Phobail leis Ina theannta sin, tugadh poitéinseal le haghaidh méadaithe faoi deara i gceantar an Ardphortaigh Ghníomhaigh ag an suíomh seo.

Bhlocáil tionscadal LIFE os cionn 1,400m de dhraenacha ar an bportach ard agus 4,000m ar an bportach réitithe, ina raibh 400 damba móna.

[SAC Phortach an Mhongáin i ndiaidh a athchóirithe.] Pic: Skyfab/Declan Murray for NPWS Nov 2020