Saol EU

LIFE+ Nádúr agus an Bhithéagsúlacht
Is é an clár LIFE an ionstraim mhaoinithe atá ag an AE ag tacú le tionscadail ghníomhaíochta chomhshaoil, caomhnaithe nádúir agus aeráide ar fud an EU. Is é an sprioc ginearálta atá ag LIFE ná cur le feidhmiú, nuashonrú agus forbairt pholasaí agus reachtaíocht comhshaoil an AE trí chómhaoiniú a dhéanamh ar thionscadail phíolótacha nó taispeána a bhfuil breisluach Eorpach acu.

Cuireadh tús le LIFE in 1992 agus go dáta bhí cúig chéim sa chlár (LIFE I: 1992-1995, LIFE II: 1996-1999, LIFE III: 2000-2006, LIFE+: 2007-2013 agus LIFE+ 2014 – 2020). Sna chéad cheithre chéim, tá cómhaoiniú déanta ag LIFE ar suas le 3,954 tionscadal ar fud an AE, ag cur thart ar €3.1 bhilliún ar fáil do chosaint na timpeallachta.

Nuair a glacadh leis an Ionstraim Eorpach Aonair in 1986, a thug bunús daingean conartha do pholasaí comhshaoil an EU den chéad uair, mar aon leis an gCúigiú Clár Gníomhaíochta Comhshaoil a faomhadh in 1993, osclaíodh an doras i gceart do mheicníocht mhaoinithe LIFE. Leag an dá fhorbairt sin síos an luas a bheadh faoin athchóiriú comhshaoil do na deich mbliana ina dhiaidh sin agus bhí an clár LIFE ar cheann de na huirlisí comhshaoil ríthábhachtacha a bhí ag an EU.

Tá an Portach Beo (LIFE14 NAT/IE/000032) ina chuid den chúigiú céim mhaoinithe. Foilsíodh Rialachán (CE) Uimh 1293/2013 LIFE 2014-2020 san Iris Oifigiúil L 347/185 de 20 Nollaig 2013. Bunaíonn an Rialachán na fochláir Ghníomhaíochta Comhshaoil agus Aeráide den Chlár LIFE don tréimhse mhaoinithe 2014–2020. Tá an buiséad don tréimhse socraithe ag €3.4 billiún.

Cuideoidh an clár LIFE leis an bhforbairt inbhuanaithe agus chun spriocanna agus aidhmeanna Straitéis 2020 na hEorpa a bhaint amach, mar aon le 7ú Clár Gníomhaíochta Comhshaoil an Aontais agus na straitéisí agus pleananna ábhartha eile atá ag an EU.

Tá trí réimse tosaíochta clúdaithe sa snáithe ‘Comhshaoil’ atá sa chlár nua: éifeachtúlacht comhshaoil agus acmhainne; nádúr agus bithéagsúlacht; agus rialachas agus eolas comhshaoil. Clúdaíonn an snáithe ‘Gníomhaíocht Aeráide’ maolú ar athrú aeráide; oiriúnú don athrú aeráide; agus rialachas agus eolas aeráide.

Lena chois sin tá catagóir nua do thionscadail sa chlár, tionscadail chómhaoinithe agus chomhtháite, a oibreoidh ar mhórscála críche. Beidh sé mar aidhm ag na tionscadail sin polasaí comhshaoil agus aeráide a chur i bhfeidhm agus aidhmeanna polasaí den chineál sin a chomhtháthú níos fearr le réimsí polasaithe eile.

Freisin, bunóidh an rialachán nua an cháilitheacht agus na critéir le haghaidh dámhachtainí chomh maith le bunús chun tionscadail a roghnú. Tá an clár oscailte do rannpháirtíocht ó thríú tíortha agus déanann sé soláthar do ghníomhaíochtaí taobh amuigh den EU. Lena chois sin, cuireann sé creat ar fáil don chomhoibriú le heagraíochtaí idirnáisiúnta.

I Meitheamh 2017, déanfaidh an Coimisiún Eorpach meastóireacht sheachtrach agus neamhspleách lár téarma agus faoi mhí na Nollag 2023 cuirfidh sé bailchríoch ar thuarascáil mheastóireachta ex-post a chlúdóidh feidhmiú agus torthaí an Chláir LIFE.

Déanann LIFE+ Nádúr & Bithéagsúlacht cómhaoiniú ar dhea-chleachtas nó tionscadail thaispeána a chuidíonn le feidhmiú na Treorach maidir le hÉin (79/409/CEE) agus na Treorach maidir le Gnáthóga (92/43/CEE) agus an gréasán Natura 2000. Lena chois sin, déanann sé cómhaoiniú ar thionscadail a chuireann le feidhmiú na sprice atá ag an gCoimisiún um Rialáil Cumarsáide (COM (2006) 216 deiridh) ar “Stop a chur le caillteanas na bithéagsúlachta faoi 2010 – agus ina dhiaidh sin”

Nádúr 2000

Gréasán Eorpach de láithreáin thábhachtacha éiceolaíocha is ea Nádúr 2000. Gréasán uile-EU atá ann de limistéir chosanta nádúir faoin Treoir maidir le Gnáthóga 1992 (92/43/CEE). Tá sé comhdhéanta de Limistéir Chaomhantais Speisialta (SAC) atá ainmnithe ag na Ballstáit faoin Treoir maidir le Gnáthóga, agus lena chois sin corpraíonn sé Limistéir faoi Chosaint Speisialta (SPAnna) atá ainmnithe faoin Treoir maidir le hÉin 1979 (79/409/CEE). Is é an aidhm atá ag an ngréasán ná fadmharthain na speiceas agus na ngnáthóg is luachmhaire agus is mó atá faoi bhagairt san Eoraip a chinntiú. Lena chois sin, tá bunú an ghréasáin seo de limistéir faoi chosaint ag comhlíonadh oibleagáide atá ar an gComhphobal faoi Choinbhinsiún na NA maidir leis an Éagsúlacht Bhitheolaíoch.