Saol ar Phortach Mhaigh Cláir

Sula ndeachaigh muid i mbun oibre anseo, rinneadh suirbhéireacht ar Phortach Mhaigh Cláir mar chuid de Shuirbhéireacht ar Mhonatóireacht Ardphortaigh 2013 (Fernandez et al. In prep). Rinne muid ár suirbhéireacht féin roimh oibreacha athchóirithe, lena linn agus ina ndiaidh. Foilseoimid na torthaí ar an suíomh gréasáin seo in 2021.

De réir na suirbhéireachta is déanaí atá ar fáil (Fernandez in 2013) clúdaíonn Ardphortaigh Ghníomhacha (ARB) 21.70ha (29.22%) den limistéar ardphortaigh. Níl aon bhorrfhás gníomhach ar an suíomh agus is éiceatóip lárnach atá in Ardphortach Gníomhach ar ardchaighdeán, ina bhfuil tulóga Sfagnaim, loig, faichí agus linnte sa mhicreatopagrafaíocht. Tá clúdach iomlán Sfagnaim níos mó ná 90% sna ceantair is fliche, agus bíonn linnte, ina mbíonn clúdach an-ard de S. cuspidatum, ar fud an phortaigh.

Clúdaíonn Ardphortach Díghrádaithe 52.56ha (70.78%) den limistéar ardphortaigh. Tá sé níos tirime ná Ardphortach Gníomhach agus tacaíonn sé le dlús níos ísle caonach Sfagnaim. Tá micreatopagrafaíocht níos lú forbartha aige agus ní bhíonn linnte buana ná faichí Sfagnaim ann go ginearálta. Is éiceatóipeacha imeallacha, fo-imeallacha agus bruacha éadain atá sa ghnáthóg seo ag Portach Mhaigh Cláir den chuid is mó, agus taifeadadh achar beag amháin de bhorrfhás neamhghníomhach freisin.

Bíonn lagraigh ar fhoshraitheanna móna den Rhynchosporion in Ardphortach Gníomhach agus Díghrádaithe araon, ach is gnách go mbíonn siad forbartha agus tiubh sna ceantair is fliche in Ardphortach Gníomhach. I Maigh Cláir, bhí an ghnáthóg an-fhlúirseach sa choimpléasc cumainn d’éiceatóip lárnach 10/15 agus 14, agus sa choimpléasc cumainn d’éiceatóip fo-lárnach 4/10. Bhí sé i gcoimpléisc chumainn Ardphortach Díghrádaithe freisin, ach ní raibh sé coitianta, ach amháin ar chainéil a ritheann chun srutha nó linnte beaga cuimilte.

Flóra Phortach Mhaigh Cláir

Rinne an t-éiceolaí tionscadail, William Crowley, mapáil agus suirbhéireacht fhairsing ar an suíomh thar na blianta. Beidh ár dtuarascáil ar fhlóra agus ar fhána Mhaigh Cláir le feiceáil anseo go luath. Feictear anseo William ag obair ar Mhaigh Cláir:

William Crowley ar SAC Phortach Mhaigh Cláir. Pic: Ronan Casey

Idir an dá linn, léirigh tuairiscí a rinneadh roimhe seo go bhfuil portach Mhaigh Cláir beo beathach. Tá cuid mhaith de dhromchla an phortaigh ag teacht le tréithe ARB agus tá sé an-fhliuch, gan chreathadh, agus tá clúdach ard Sfagnaim faoi chlúdach tearc Calluna vulgaris agus clúdach flúirseach Trichophorum germanicum aige. Tá Vaccinium oxyccocos flúirseach ar fhallaí an chaonaigh Sfagnaim magellanicum.

Tá éiceatóip lárnach agus fo-lárnach araon ag ARB Phortach Mhaigh Cláir.

Aimsíodh éiceatóip lárnach ag dhá láthair ar Phortach Mhaigh Cláir i suirbhéireacht 2012 (Fernandez et al. 2014), agus taifeadadh dhá choimpléasc cumainn sna ceantair sin. Tá coimpléasc amháin in áit leis na coinníollacha is fliche ar an ardphortach, áit a bhfuil clúdach foriomlán linnte sa raon 34-50%, agus níos airde fós i gcuid de na limistéir is fliche. Is gnách go líontar linnte le Sfagnam cuspidatum, agus mataí creatha sfagnaim – S. papillosum agus S. magellanicum den chuid is mó – agus is cuid shuntasach den chlúdach Sfagnaim é sin freisin. Tá clúdach iomlán Sfagnaim níos mó ná 90%, agus, chomh maith le linnte fairsinge, bíonn tulóga arda, tulóga ísle agus loig sa mhicreatopagrafaíocht. Tá gné bharrfháis ann don fhásra, agus speicis amhail Aulacomnium palustre agus Molinia caerulea i láthair. Mar sin féin, tacaíonn iomlán an éiceatóip láir leis na speicis seo freisin agus níl aon chrios ar leith borrfháis laistigh den limistéar níos mó seo. Tá Rhynchospora alba an-fhlúirseach anseo (Fernandez et al. 2014).

Sfagnam Cuspidatum ar Phortach Mhaigh Cláir

Tá linnte idirnasctha, tulóga ísle, tulóga arda agus faichí sa choimpléasc eile éiceatóip lárnach. Clúdaíonn linnte suas le 25% d’achar iomlán an choimpléisc agus clúdaíonn go leor Sfagnam cuspidatum roinnt acu, agus tá níos lú S. denticulatum i láthair freisin. Cruthaíonn Sfagnam papillosum agus S. magellanicum faichí suntasacha, agus tá S.magellanicum i dtulóga ísle, mar atá S. capillifolium. Taifeadadh S. austinii agus S. Fuscum, a chruthaíonn tulóga, sa choimpléasc freisin, agus tá an clúdach iomlán Sfagnaim i raon 51-75%, agus chomh hard le 76-90% in áiteanna. Tá go leor Rhynchospora alba sa choimpléasc seo, agus i measc na ngnéithe suntasacha eile den fhásra tá Calluna vulgaris agus Eriophorum vaginatum. Dála an choimpléisc eile, tá speicis bhorrfháis choitianta amhail Dicranum scoparium agus Vaccinium oxycoccos i láthair freisin, cé nach bhfuil sé chomh flúirseach, iad ina n-aonar nó i dteannta a chéile, agus léiríonn sin an chúis a bhfuil limistéar borrfháis ghníomhach ar leith ag an suíomh (Fernandez et al. 2014).

Aimsíodh éiceatóip fo-lárnach ag trí shuíomh ar Phortach Mhaigh Cláir agus taifeadadh trí choimpléasc cumainn 12 i suirbhéireacht 2012 (Fernandez et al. 2014a, b). Tá micreatopagrafaíocht mhaith ann le tulóga arda, tulóga ísle, loig agus linnte. De ghnáth líontar na linnte le Sfagnam cuspidatum agus clúdaíonn siad thart ar 10% den achar iomlán. Tá an clúdach iomlán Sfagnaim sa raon 34-50%, agus suas le 51-75% in áiteanna. Sfagnam capillifolium agus S. papillosum is mó a bhíonn sna tulóga ísle Sfagnaim, agus taifeadadh tulóga beaga gníomhacha de S. fuscum freisin. Cruthaíonn Eriophorum vaginatum go leor den fhásra, agus tá E. angustifolium i láthair freisin, cé nach bhfuil sé chomh flúirseach. I gceann de na ceantair fho-lárnacha, áfach, tá an talamh an-fhliuch in áiteanna agus tá E. angustifolium chomh coitianta céanna le E. vaginatum. Sa cheantar seo tá Rhynchospora alba flúirseach. Tá micreatopagrafaíocht an limistéir fho-lárnaigh seo an-mhaith agus tá tulóga arda, tulóga ísle, loig, faichí agus linnte ann.

Bíonn clúdach maith go ginearálta de Sfagnam cuspidatum ag linnte, a chlúdaíonn suas le 10% d’achar an choimpléisc iomláin, agus tá an speiceas seo le fáil i loig ar fud an choimpléisc freisin. Tá S. papillosum agus S. capillifolium coitianta i dtulóga ísle agus ag imill linnte.

Linn mhóna ina bhfuil lus borraigh mór ag gobadh aníos as Sfagnam Cuspidatum báite

Tá clúdach iomlán Sfagnaim sa raon 34-50%, agus suas le 51-75% sna ceantair is fliche. I measc na speicis choitianta eile tá Calluna vulgaris agus Eriophorum vaginatum. Tá an tríú coimpléasc fo-lárnach a taifeadadh ag an láithreán, a bheag nó a mhór, mar an gcéanna leis na coimpléisc fho-lárnacha eile, ach amháin go bhfuil Carex panicea ann agus tá luach clúdaigh foriomlán de 11-25% aige sin. I gcodanna áirithe den éiceatóip fo-lárnach, tá níos mó Narthecium ossifragum sna tulóga, rud a léiríonn sampla níos tirime, beagán díghrádaithe den choimpléasc, cé go bhfuil an clúdach foriomlán Sfagnaim fós i raon 34-50%. Dála cuid mhaith de ARB ar an bportach, taifeadadh speicis bhorrfháis amhail Aulacomnium palustre, Vaccinium oxycoccos, Andromeda polifolia agus Polytrichum strictum sa choimpléasc seo, ach ní raibh siad chomh flúirseach sin chun limistéir bhorrfháis ar leith a chur ar an léarscáil. Taifeadadh Rhynchospora fusca i linn amháin sa choimpléasc seo.

Tá éiceatóipeacha imeallacha, fo-imeallacha agus bruacha éadain sa chuid eile den limistéar ardphortaigh, cuid acu a thagann le DRB. Bíonn meascáin de Calluna vulgaris, Eriophorum vaginatum, Trichophorum germanicum, Narthecium ossifragum agus Carex panicea ar an bhfásra. Tá an clúdach Sfagnaim íseal, de ghnáth <20%, agus tá comharthaí eile díghrádaithe ann amhail láithreacht Molinia caerulea agus Myrica gale. Éiríonn an portach níos tirime i dtreo na teorann thuaidh, go háirithe ó thuaidh de shean-rian a thrasnaíonn an cruinneachán. I roinnt de cheantair is tirime an ardphortaigh tá Pinus sylvestris ar an dromchla. Taifeadadh dhá limistéar bheaga neamhghníomhacha borrfháis ar an ardphortach.

Snáthaidí móra gafa ag Drosera Anglica (níor tógadh an pictiúr seo i Maigh Cláir)

Forbraíonn fásra rhynchosporion an méid is mó sa limistéar lárnach is fliche den ardphortach ina bhfuil go leor linnte beaga. I measc na speiceas plandaí is coitianta laistigh de limistéir na linnte snámha seo tá na caonaigh phortaigh Sfagnam cuspidatum agus S. denticulatum, Drosera anglica, Eriophorum angustifolium agus Menyanthes trifoliata. Tá Rhynchospora alba agus, go háitiúil, fusca rhynchospora i roinnt limistéir bheaga faiche ar dhromchla na bportach fliuch. I gceantair ina bhfuil éiceatóip fo-imeallach ní bhíonn fásra Rhynchosporion ann ach amháin i gcainéil a ritheann chun srutha nó i linnte beaga cuimilte.

Chomh maith leis an fusca Rhynchospora tearc, i measc na bplandaí suntasacha eile ar an suíomh tá Huperzia selago agus an t-aelus Pleurozia purpurea.

Chun tuilleadh a fhoghlaim faoi fhlóra Phortach Mhaigh Cláir féach Kelly et al. (1995) agus Fernandez et al. (2014a, b).

Fána Phortach Mhaigh Cláir

eol go mbíonn an frog coiteann (Rana temporaria) ar an bportach Is é giorria sléibhe Éireannach (Lepus timidus hibernicus) an t-aon mhamach a taifeadadh ar an ardphortach. Taifeadadh Broc (Meles meles) agus Sionnach (Vulpes vulpes) sa SAC de réir shonraí 2004 i gcartlann na Seirbhíse Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra.

Tuairiscíodh gur shíolraigh naoscach (Gallinago gallinago), crotach (Numenius arquata), riabhóg mhóna (Anthus pratensis), fuiseog (Alauda arvensis), agus pilibín (Vanellus vanellus) laistigh den SAC (NPWS 2004).

Naoscach ar a seilg

Tá an crotach faoi bhagairt, agus bhunaigh an Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gnóthaí Réigiúnacha, Tuaithe agus Gaeltachta tascfhórsa le déanaí mar nach bhfuil ach 122 péire póraithe sa tír ar fad.

Bíonn piasún (Phasianus colchicus) agus creabhar (Scolopax rusticola) ag imill an láithreáin agus i measc na n-éan eile a thugann cuairt tá spioróg (Accipiter nisus), pocaire gaoithe (Falco tinnunculus), agus meirliún (Falco columbarius) (NPWS 2004).

D’aimsigh Myles Nolan ceithre speiceas damhán alla an-neamhchoitianta ar an suíomh, agus é i mbun taighde ar aon ardphortach déag in Éirinn idir 2006 agus 2015. D’aimsigh sé os cionn 25 speiceas ar roinnt portach, agus ina measc bhí go leor acu neamhchoitianta. Ar Mhaigh Cláir ba iad na ceithre dhamhán alla neamhchoitianta a tugadh faoi deara:

• Hypsosinga albovittata
• Pirata piscatorius
• Simitidion Simile
• Walckenaeria alticeps

Is breá leis an Walckenaeria Alticeps sfagnam agus bíonn sé i gceantair fhliucha ardphortaigh (san éiceatóip lárnach go príomha)