Saol ar Phortach Chlóirthigh

Ós rud é go bhfuil tailte portaigh aigéadach, lag i mianraí agus báite, shamhlófá gur beag fás a bheadh ann agus gur beag saol a bheadh ann, ach cabhraíonn Portach Chlóirthigh le héiceachóras iomlán uathúil agus meadhránach. Tá meascán uathúil de speicis i gClóirtheach, agus cé nach bhfuil an oiread bithéagsúlachta aici agus atá ag foraois bháistí thrópaiceach, tá sí díreach chomh tábhachtach céanna – mura bhfuil sí níos tábhachtaí fós. Agus dála na bhforaoisí móra báistí i Meiriceá Theas agus san Áise tráth, tá siad faoi bhagairt freisin.

Is é caonach sfagnaim príomhchuid Chlóirthigh (agus gach portach eile), agus tá faichí den scoth agus samplaí eile ann a chuireann le feidhmiú foriomlán éiceachórais Chlóirthigh. Bhí cineál eile caonaigh ann ag bláthú ar Chlóirtheach roimhe freisin ach d’imigh sé in éag.

Flóra ar Phortach Chlóirthigh

Roinneadh an portach idir Clóirtheach Thoir agus Thiar. Tá limistéir fhairsinge fhliucha lárnacha le linnte buana ag Clóirtheach agus de ghnáth bíonn an clúdach caonaigh ard (Sfagnam cuspidatum agus S. magellanicum), Rhynchospora alba agus Eriophorum angustifolium.

De ghnáth sna faichí bíonn caonaigh phortaigh amhail Sphagnum papillosum nó S. capillifolium nó ó am go chéile bíonn Drosera rotundifolia, Erica tetralix, agus Trichophorum germanicum ann.

[Sfagnam magellanicum agus capillifolium le chéile ar phortach Chlóirthigh]

Cruthaítear tulóga as Sfagnam capillifolium de ghnáth nó in amanna S. austinii le Calluna vulgaris, Andromeda polifolia, Eriophorum angustifolium agus Eriophorum vaginatum. Ar limistéir níos tirime den phortach ard laghdaítear láithreacht Sfagnam (níl an acrotelm chomh slán), is mó Calluna vulgaris a bhíonn ann agus is minice a bhíonn Narthecium ossifragum agus Trichophorum germanicum ann freisin.

Triomaíodh Clóirtheach Thoir níos mó ná mar a triomaíodh Clóirtheach Thiar agus mar sin tá an fásra níos coitianta ar na pobail níos tirime ar an bportach ard a luadh thuas, cé go bhfuil limistéar beag fásra lárnach fliuch le fáil sa deisceart. Meastar gur gnéithe de dhéantús an duine iad roinnt gnéithe linnte in oirthuaisceart an phortaigh, a cruthaíodh breis agus céad bliain ó shin chun éanlaithe fiáine a mhealladh. Is é láithreacht limistéir mhaothaithe dea-fhorbartha i ngnáthóg ARB ceann de ghnéithe is suntasaí an phortaigh seo.

Tá limistéar maothaithe lárnach fliuch ag an Loch Rua ina bhfuil raidhse fásra ar snámh agus fuílleach d’uisce oscailte. Feictear ar léarscáileanna luatha go raibh loch i bhfad níos mó anseo san am atá thart. I measc na speiceas atá ann tá na brífítí Riccardia multifida agus Aneura pinguis (comharthaí de shaibhriú bunsraithe), Nuphar lutea, Carex rostrata, Drepanocladus fluitans (caonach), agus Menyanthes trifoliata. Tá banda níos tirime fásra timpeall air ina bhfuil Vaccinium oxycoccos (mónóg), Calluna vulgaris (fraoch mór), agus caonaigh lena n-áirítear palustre Aulacomnium, Sphagnum fallax, agus S. palustre. Grádaíonn an fásra i mbannaí trí phobail, rud a léiríonn saibhriú (de bhrí go bhfuil Calliergonella cuspidatai láthair) i bhfásra ard portaigh ombratrófacha Tá fásra den chineál céanna ag na maothchórais bheaga ar Chlóirtheach thoir (siar agus ó dheas ón Loch Rua) ach níl aon uisce oscailte ann.

Tá limistéar lárnach uisce oscailte ag maothchóras Loch Mhic Sheannlaoich agus tá faiche fairsing Sfagnam cuspidatum timpeall air ina bhfuil go leor rostrata Carex, Hydrocotyle vulgaris, Vaccinium oxycoccos, agus Menyanthes trifoliata..

Ag imeall theas an uisce oscailte tá limistéar beag ina bhfuil Juncus effusus agus roinnt caithrigh Betula. . In áiteanna eile tá an fásra faoi smacht Molinia caerulea agus myrica gale agus tá pobail den chineál céanna ag maothchórais eile ar Chlóirtheach Thiar Chun tuilleadh sonraí a fháil féach Kelly (1993), Crushell (2008) agus Fernandez &Wilson (2009). Tá coillearnach phortaigh le fáil i gcomharsanacht na maothchóras ar an bportach ard.

Flóra Neamhchoitianta

Sa bhliain 2014, shíl an t-éiceolaí George Smith ó Éiceolaíocht an Draighin go raibh rudaí á bhfeiceáil aige nuair a d’aimsigh gabhalchaonach (Dicranum undulatum) ag fás ar Chlóirtheach thoir. Cén fáth? Bhuel, ba phlanda é a measadh a d’imigh in éag in Éirinn sular aimsíodh é an samhradh sin (Lockhart et al. 2012). Chonacthas é roimhe seo i gceithre phortach ardaithe eile in Uíbh Fhailí, ach chonacthas go deireanach é in Éirinn in 1960 toisc go ndearna baint mhóna dochar mór do na suíomhanna seo. Toisc nach bhféadfaí teacht ar an aon daonra ar eol iad a bheith ann arís agus mar gheall ar an damáiste a rinne baint mhóna/ fómhar móna d’ardú portaigh sa cheantar measadh go raibh sé imithe in éag – go dtí gur aimsigh George arís é. . Chun níos mó a fhoghlaim faoi sin, féach ar a bhlag ANSEO

(Measadh go raibh Gabhalchaonach Droimníneach (Dicranum undulatum) imithe in éag in Éirinn, go dtí 2014… (Pic: George Smith/Éiceolaíocht an Draighin)]

Aimsíodh an caonach neamhchoitianta, Tetraplodon angustatus, ar an suíomh roimhe seo, agus ba é sin an t-aon áit a raibh sé in Éirinn ar eol dúinn é. Fásann an caonach seo ar fhuíoll carnabhóirí (sionnach de ghnáth), suite go minic ar charraigeacha nó ar charn caonaigh i sceallach agus le cosáin (Atherton et al. 2010). Taifeadadh an speiceas go deireanach sa phortach in 1988.

I measc na speiceas flóra suntasacha a taifeadadh roimhe seo ón láithreán tá:

• Cíb bhán (Carex curta) atá annamh i ndeisceart agus in iarthar na tíre, taifeadadh é sa chuid thiar den Loch Rua (Kelly 1993; Crushell 2008).
• Cíb dhosach chaol (Carex acuta), níl ach 13 thaifead iar-1949 10 km aige in Éirinn Kelly (Kelly & Schouten 2002) a thaifead é agus é ag fás i gcrios eascach fuílleach ag imeall thoir thuaidh an phortaigh.

Fána ar Phortach Chlóirthigh

Is eol go mbíonn an frog coiteann (Rana temporaria) agus an laghairt choiteann (Lacerta vivipara), ar Phortach Chlóirthigh. Is minic a d’fheiceadh cuairteoirí ar chosán an phortaigh laghairteanna ag teacht amach ó bhun na gclár ar lá te.

Tuairiscíodh freisin earc coiteann (Lissotriton vulgaris) – speiceas nach mbaineann de ghnáth le portaigh ardaithe – i maothchórais agus i ndobharlaigh ar Phortach Chlóirthigh (Crushell et al. 2008a).

Is é an t-aon mhamach a taifeadadh ón bportach ard ná giorria Éireannach (Lepus timidus hibernicus). I measc na speiceas mamaigh a taifeadadh ó cheantair imeallacha (agus sruthchúrsaí) mórthimpeall ar an bportach tá broc (Meles meles), madra uisce (Lutra lutra), easóg (Mustela erminea hibernica), madra rua (Vulpes vulpes), agus cat crainn (Martes martes).

Éin

Rinneadh go leor staidéar ar na héin ar Phortach Chlóirthigh Among them, Dispersion patterns and habitat relationship of breeding bird Ina measc, rinneadh staidéar ar phatrúin scaipthe agus ar chaidreamh gnáthóg de speicis éin plórúcháin (Pohler 1996) agus in 2008 rinneadh staidéar ar phobail éin phortaigh (Bracken et al.) agus chonacthas go raibh 6 speiceas ag pórú ar an bportach le linn 2006 lena n-áirítear; mallard (Anas platyrhynchos), naoscach(Gallinago gallinago), crotach (Numenius arquata), caróg liath (Corvus cornix), fuiseog (Alauda arvensis) agus riabhóg mhóna (Anthus pratensis).

Tuairiscíodh cearc fhraoigh (Lagopus lagopus) ó Phortach Chlóirthigh roimhe seo ach níor taifeadadh iad ó na 1980í.

Samhlaíodh an crotach le portaigh ardaithe tráth ach tá sé chomh tearc le cearc fhraoigh na laethanta seo. Taifeadadh crotach pórúcháin (Numenius arquata) ar Phortach Chlóirthigh le linn an tsuirbhé náisiúnta dheireanaigh, in 2014 (sonraí neamhfhoilsithe NPWS), agus arís ag foireann NPWS agus foireann Ionad Cuairteoirí Chlóirthigh in 2016 agus in 2017. Ar mhaithe lena gcaomhnú, agus mar chomhartha measa ar na péirí pórúcháin a tugadh faoi deara, ní thabharfaimid a suíomh. Seo thíos pictiúir a ghlac an tOifigeach Oideachais ag an am, Clara Therese Kelly, i samhradh na bliana 2016.

Fána neamhchoitianta

Rinneadh doiciméadú réasúnta maith ar fhána inveirteabrach trastíre agus uisceach Phortach Chlóirthigh (Reynolds 1984a; Reynolds 1984b; Reynolds 1985; Eagna &Bolger 2011; Hannigan & Kelly-Quinn 2011; Crushell et al. 2008a).

Taifeadadh na speicis inveirteabracha suntasacha seo a leanas (ó Ryan et al. 1992 den chuid is mó); ní fios, áfach, cén stádas atá ag na speicis seo ar an suíomh faoi láthair:

Lasiodiamesa sphagnicola (péisteog dhearg), is é Portach Chlóirthigh an t-aon áit in Éirinn a taifeadadh an speiceas seo.
Parhelophilus consimilis (beach ghabhair), a bhaineann de ghnáth le linnte portaigh in Éirinn Tá tábhacht idirnáisiúnta ag baint lena láithreacht in Éirinn.
• Ampedus pomorum (Máirín na smeach)
• Dictaenidia bimaculata (galán mór), dáileadh locáilte
• Argyra elongata (cuileog), tréith i maothchórais
• Cordylura rufipes (cuileog) tréith i maothchórais
• Ilybius chalconatus (doirb) (Renou-Wilson et al. 2011), luadh go bhfuil sé leochaileach i liosta dearg le déanaí (Foster et al. 2009).

Táimid ag tabhairt faoi shuirbhéanna monatóireachta iomlána ar Phortach Chlóirthigh faoi láthair. Rinneadh suirbhéanna roimhe seo a chuir an tionscadal LIFE ar an eolas in 1993 le Kelly et al.; 2004 le Fernandez et al; agus in 2009 le Fernandez et al.